Share this post on:

Zniekształcenia poznawcze towarzyszą każdemu znasz na codzień. Taki urok naszego umysłu. Znasz i rozpoznajesz je? Jesli nie, to poniżej znajdziesz listę najpowszechniejszych zniekształceń poznawczych. Choć zniekształcenia poznawcze nie tworzą kategorii rozłącznych – jedna myśl czy wypowiedź może zawierać kilka z nich – to ogólny podział na poszczególne kategorie bywa bardzo użyteczny. 

Uogólnianie

To zniekształcenie poznawcze charakteryzuje się nadużywaniem kwantyfikatorów w postaci słów „zawsze”, „nigdy”, „wszystko”:

„Nigdy nic mi się nie udaje”, „Zawsze popełniam ten sam błąd”, „Nikt mnie nigdy nie pokocha”, „Wszystko mi się nie udaje”. 

Myślenie dychotomiczne

Myślenie dychotomiczne, czyli tzw. błąd fałszywego dylematu – nazywa i podkreśla tylko dwie z wielu rozmaitych możliwości:

„Jeśli nie zdam egzaminu – jestem do niczego”, „Nie potrafiłam powstrzymać się od słodyczy – jestem beznadziejna”. 

Przepowiadanie przyszłości

Przykład tego zniekształcenia poznawczego: „Już zawsze będę samotna”, „Nikt mnie nie pokocha”, „Nigdy nie napiszę tej pracy”, „On na pewno nie przyjdzie na randkę”. 

Katastrofizacja

„Zwariuję”, „Zemdleję”, „Nie uda się”, „Zostawi mnie”.

Personalizacja

„Przeze mnie miał zawał”, „To ja zepsułam wszystkim humor”.

Uzasadnianie emocjonalne

Kiedy za dowód istnienia pewnych zjawisk uznajemy nasze własne samopoczucie:
„Skoro się boję, coś musi być nie tak”, Czuję się przy niej cudownie – to jest fantastyczna kobieta”. 

Nadużywanie imperatywów

To zniekształcenie poznawcze charakteryzuje częstymi sformułowaniami typu „muszę”, „powinnam”. (Tak zwana „trzebologia”.)

 

Etykietowanie

„Ale ze mnie idiotka!”, „Co za debil!”

 

Rozpoznajesz u siebie te zniekształcenia poznawcze? Zastanawiasz się, jak można sobie z nimi poradzić? Zapoznaj się z artykułem na temat defuzji – czyli łapania dystansu wobec własnych myśli. 

Polecajki książkowe:

Avatar Yuliana Shevchuk

Author: Yuliana Shevchuk