Jak wygląda terapia - krok po kroku
Jak wygląda terapia? Proces terapii może znacząco się różnić w zależności od nurtu oraz sposobu pracy wybranego przez nas specjalisty. W podejściu poznawczo-behawioralnym możemy jednak wyróżnić kilka podstawowych etapów, które mają miejsce w toku psychoterapii. Znajdziesz tutaj informacje na temat tego, czego (mniej więcej) możesz się spodziewać po spotkaniach z psychologiem/psychoterapeutą.
Terapia - przed pierwszy spotkaniem
Przed pierwszą wizytą spróbuj się zastanowić nad tym, jakie kwestie chcesz poruszyć i jakiej pomocy oczekujesz. Pamiętaj, że to Ty jesteś ekspertem od swojego życia. Nie martw się jednak, jeśli nie potrafisz sformułować celu spotkania. Terapeuta jest po to, aby pomóc Ci się nad tym zastanowić i określić nad czym będziecie pracować.
Jeśli wcześniej korzystałaś/-eś z pomocy psychiatrycznej lub psychologicznej, poinformuj o tym terapeutę. To samo dotyczy przyjmowanych przez Ciebie leków. Jeśli masz problem z alkoholem lub innymi substancjami psychoaktywnymi, terapeuta jest osobą której warto o tym powiedzieć.
Nie czekaj z zapisami na wizytę do momentu, w którym będziesz czuć się bardzo źle. Lepiej zapobiegać problemom, niż pozwolić aby narastały. A terapia może Ci w tym pomóc!
Pierwsze spotkanie z psychologiem/psychoterapeutą
Od czego zaczyna się terapia? Na pierwszym spotkaniu psycholog/psychoterapeuta będzie chciał się dowiedzieć nieco więcej na temat tego, co skłoniło Cię do skorzystania z pomocy i jakie trudności towarzyszą Ci w życiu. Po pierwszym spotkaniu umówicie się na kilka (od 1 do 5) konsultacji.
Etap I
Konsultacje psychoterapeutyczne
Konsultacje psychoterapeutyczne mają na celu zgromadzenie informacji na temat doświadczanych przez Ciebie trudności oraz nazwanie i określenie mechanizmu, który je podtrzymuje lub wzmacnia. Razem z psychologiem/psychoterapeutą będziecie bacznie się przyglądać zarówno obecnym trudnościom, jak i przeszłym doświadczeniom, które mogły na nie wpłynąć. Na tym etapie psycholog/psychoterapeuta może poprosić Cię o uzupełnienie dodatkowych testów lub materiałów, które mogą być pomocne na drodze do lepszego zrozumienia trudności, z którymi się borykasz.
Po konsultacjach psycholog/psychoterapeuta zaproponuje Ci model opisujący Twoje trudności (tzw. konceptualizacja) oraz wstępny plan działania ukierunkowany na rozwiązanie istniejących problemów. Jeśli między psychologiem/psychoterapeutą i Pacjentem jest zgoda co do przyczyny (mechanizmu trudności) i celu wraz z planem działania, zawierany jest kontrakt psychoterapeutyczny – czyli omawiane są zasady, które będą obowiązywać psychologa/psychoterapeutę oraz Pacjenta w ramach wspólnej pracy.
Podstawowe elementy konsultacji psychoterapeutycznych:
- analiza doświadczanych trudności (stopień nasilenia, czas trwania),
- skierowanie na dalsze badania (psychologiczne lub psychiatryczne) – jeśli jest taka potrzeba,
- poszukiwanie i określenie konkretnego mechanizmu, który podtrzymuje i wzmacnia problemy i objawy,
- ustalenie celów terapii oraz sposobów ich realizacji,
- przedstawienie założeń i zasad procesu psychoterapii.
Etap II
Terapia - etap zmiany
Po zawarciu kontraktu rozpoczyna się praca nakierowana na zmianę sposobu myślenia, odczuwania lub działania. To na tym etapie skupicie się na konkretnych zadaniach lub ćwiczeniach, które mogą być pomocne we wprowadzaniu zmiany. Na tym etapie niezbędne jest aktywne uczestnictwo pacjenta w procesie terapeutycznym – nie tylko na sesjach, lecz także w codziennym życiu, między spotkaniami z terapeutą. Dlatego właśnie istotnym elementem terapii poznawczo-behawioralnej są zadania domowe. Mogą one mieć postać konkretnych zadań (do zrobienia lub napisania, ćwiczeń do wykonania) lub po prostu zwrócenia uwagi na jakieś aspekty Twojego funkcjonowania. Czas trwania terapii jest uzależniony od ilości, stopnia nasilenia i czasu trwania doświadczanych przez Ciebie trudności.
Proces terapii może (aczkolwiek nie musi) być czasochłonny i stresujący; może wywoływać silne uczucia, takie jak złość, frustracja, smutek lub niepokój, i może spowodować zmiany, które nie były pierwotnie zamierzone (takie jak rozwód lub pozostanie w związku – nawet jeśli wcześniej sądziłeś, że odejdziesz).
Podstawowe elementy psychoterapii na etapie zmian:
- realizacja konkretnych interwencji i technik terapeutycznych nastawionych na zmianę sposobu myślenia, odczuwania i zachowania.
Etap III
Utrwalenie zmian
Jak się kończy terapia? W momencie gdy cele terapii są stopniowo osiągane, a doświadczane wcześniej trudności ustępują – następuje ostatni, trzeci etap procesu terapeutycznego. Na tym etapie psychoterapeuta i Pacjent skupiają się na utrwaleniu zdobytych umiejętności i zapobieganiu ich ponownemu wystąpieniu. Jest to etap podsumowań i wniosków na przyszłość. Zazwyczaj w ramach tego etapu psychoterapeuta proponuje także stopniowe zmniejszanie częstotliwości spotkań – tak abyś miał(a) szansę samodzielnie potestować zdobyte w ramach psychoterapii umiejętności.
Podstawowe elementy psychoterapii na etapie utrwalania zmian:
- weryfikacja i utrwalenie zdobytych umiejętności i osiągnięć,
- podsumowanie i zapisanie wniosków,
- opracowanie planów reagowania i postępowania w przypadku ponownego nasilenia się problemów i objawów,
- zakończenie terapii.
