Share this post on:

Czytając biogramy terapeutów łatwo jest się pogubić, współczesna psychoterapia obfituje bowiem w różnorodne nurty, modele i podejścia. Każdy z nich – choć opiera się na założeniach charakterystycznych dla terapii poznawczo-behawioralnej – ma swoje specyficzne cechy. Chcesz się dowiedzieć, co znaczą tajemnicze skróty CBT, ACT, DBT? Co się kryje za pojęciem Terapia Schematu? Zapraszam do lektury! 

CBT = Cognitive Behavioural Therapy

Polskim odpowiednikiem tego skrótu jest TPB, czyli Terapia Poznawczo-Behawioralna. 

Główne założenia terapii poznawczo-behawioralnej: Identyfikowanie i zmiana dysfunkcyjnych myśli i zachowań, które się przyczyniają do trudności emocjonalnych. W ramach TPB uczymy się bardziej realistycznego i bardziej optymistycznego sposobu myślenia. 

Formy pracy terapii poznawczo-behawioralnej: 

  • Formularze do monitorowania myśli, emocji i zachowań (mają na celu zwiększenie uważności i wglądu),
  • Podważanie przekonań dysfunkcyjnych (np. szukanie myśli akternatywnych),
  • Identyfikacja dezadaptacyjnych wzorców zachowań i ich zmiana,
  • Ekspozycja na sytuacje o charakterze lękowym w celu zmiany błędnych przekonań na ich temat,
  • Eksperymenty behawioralne mające na celu testowanie błędnych przekonań. 

ACT = Acceptance & Commitment Therapy

Po polsku Terapia Akceptacji i Zaangażowania. 

Główne założenia terapii akceptacji i zaangażowania: Podstawę wglądu w tym podejściu stanowią umiejętności związane z akceptacją i uważnością. Na celowniku tego podejścia są nasze wartości, w toku terapii dążymy do budowania „życia wartego przeżycia” poprzez poruszanie się w kierunku tego, co dla nas naprawdę ważne. Terapia ACT nie ma na celu pozbycia się trudnych doświadczeń (emocjami i myślami) – uczy raczej tego, jak z nimi być. 

Formy pracy w terapii akceptacji i zaangażowania: 

  • Stosowanie procesu defuzji poznawczej w celu zmniejszenia wpływu myśli i przekonań na nasze życie. W toku terapii uczymy się traktować nasze myśli trochę mniej poważnie.
  • Nauka tego, że nie mamy kontroli nad naszymi myślami i emocjami. 
  • Praktykowanie akceptacji i „bycia z” trudnymi doświadczeniami – na tak wiele rzeczy nie mamy wpływu.
  • Powracanie do „tu i teraz” i rozpoznawanie tego, jakie zmiany możemy wprowadzić w teraźniejszości. (W końcu „teraz” to jedyne – co mamy.) 
  • Rozpoznawanie swoich wartości i sprawienie, by były fundamentem naszego życia. 

DBT = Dialectical Behaviour Therapy

DBT, czyli terapia dialektyczno-behawioralna.

Główne założenie terapii dialektyczno-behawioralnej: Nauka umiejętności regulacji emocji oraz identyfikacja (a także zmiana) dezadaptacyjnych wzorców zachowania, które przyczyniają się objawów emocjonalnych i trudności w relacjach. 

Formy pracy terapii dialektyczno-behawioralnej: 

  • Rozwijanie uważności w celu poprawy umiejętności obserwacji naszych myśli i emocji bez konieczności reagowania na nie.
  • Nauka umiejętności związanych z tolerancją na stres i regulacją emocji (m.in. radykalna akceptacja, surfowanie na fali impulsu, praca wyobrażeniowa).
  • Poprawa interakcji z innymi poprzez naukę umiejętności związanych ze skutecznością interpersonalną i radzeniem sobie ze złością.  
  • Analiza łańcuchowa mająca na celu identyfikację bodźców wyzwalających, myśli, emocji i zachowań. 
  • Redukcja zachowań szkodliwych – samobójczych, parasamobójczych, nadużywania substancji psychoaktywnych. 

Terapia schematów

Główne założenia terapii schematów: Doświadczenia wczesnodziecięce mają (zwłaszcza te, w których nasze potrzeby nie były zaspokajane) wpływają na tzw. schematy – czyli to, w jaki sposób patrzymy na siebie, świat i innych ludzi. W terapii schematu szukamy powiązań pomiędzy przeszłością a teraźniejszością po to, aby skutecznie ograniczać wpływ niekorzystnych schematów na nasze życie codziennie. W toku terapii uczymy się zmieniać nasze przekonania, myśli i zachowania, które mają związek ze schematami. 

Formy pracy terapii schematów:

  • Praca nakierowana na lepsze zrozumienie naszych przekonań podstawowych – tego, skąd się biorą i jak wpływają na nasze myślenie, emocje i zachowania.
  • Interwencje poznawcze nakierowane na podważanie i modyfikację dysfunkcyjnych przekonań.
  • Rozwój uważności w celu lepszego obserwowania myśli i wzorców emocjonalnych bez konieczności reagowania na nie.
  • „Praca z krzesłami” i odgrywanie ról – w celu identyfikacji i nauki radzenia sobie z różnymi trybami schematu.
  • Praca wyobrażeniowa i doświadczeniowa.
  • Praca na relacji. 

Podsumowanie

Ten artykuł z pewnością nie wyczerpuje tematu – ba!, pełni raczej funkcję szczątkowego wprowadzenia. Każdy z przedstawionych powyżej nurtów zasługuje na odrębne wypracowanie. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat tego, jak pracuję i czego możesz się spodziewać podczas terapii ze mną – zapraszam na darmową konsultację. 

Avatar Yuliana Shevchuk

Author: Yuliana Shevchuk