Czytając biogramy terapeutów łatwo jest się pogubić, współczesna psychoterapia obfituje bowiem w różnorodne nurty, modele i podejścia. Każdy z nich – choć opiera się na założeniach charakterystycznych dla terapii poznawczo-behawioralnej – ma swoje specyficzne cechy. Chcesz się dowiedzieć, co znaczą tajemnicze skróty CBT, ACT, DBT? Co się kryje za pojęciem Terapia Schematu? Zapraszam do lektury!
CBT = Cognitive Behavioural Therapy
Polskim odpowiednikiem tego skrótu jest TPB, czyli Terapia Poznawczo-Behawioralna.
Główne założenia terapii poznawczo-behawioralnej: Identyfikowanie i zmiana dysfunkcyjnych myśli i zachowań, które się przyczyniają do trudności emocjonalnych. W ramach TPB uczymy się bardziej realistycznego i bardziej optymistycznego sposobu myślenia.
Formy pracy terapii poznawczo-behawioralnej:
- Formularze do monitorowania myśli, emocji i zachowań (mają na celu zwiększenie uważności i wglądu),
- Podważanie przekonań dysfunkcyjnych (np. szukanie myśli akternatywnych),
- Identyfikacja dezadaptacyjnych wzorców zachowań i ich zmiana,
- Ekspozycja na sytuacje o charakterze lękowym w celu zmiany błędnych przekonań na ich temat,
- Eksperymenty behawioralne mające na celu testowanie błędnych przekonań.
ACT = Acceptance & Commitment Therapy
Po polsku Terapia Akceptacji i Zaangażowania.
Główne założenia terapii akceptacji i zaangażowania: Podstawę wglądu w tym podejściu stanowią umiejętności związane z akceptacją i uważnością. Na celowniku tego podejścia są nasze wartości, w toku terapii dążymy do budowania „życia wartego przeżycia” poprzez poruszanie się w kierunku tego, co dla nas naprawdę ważne. Terapia ACT nie ma na celu pozbycia się trudnych doświadczeń (emocjami i myślami) – uczy raczej tego, jak z nimi być.
Formy pracy w terapii akceptacji i zaangażowania:
- Stosowanie procesu defuzji poznawczej w celu zmniejszenia wpływu myśli i przekonań na nasze życie. W toku terapii uczymy się traktować nasze myśli trochę mniej poważnie.
- Nauka tego, że nie mamy kontroli nad naszymi myślami i emocjami.
- Praktykowanie akceptacji i „bycia z” trudnymi doświadczeniami – na tak wiele rzeczy nie mamy wpływu.
- Powracanie do „tu i teraz” i rozpoznawanie tego, jakie zmiany możemy wprowadzić w teraźniejszości. (W końcu „teraz” to jedyne – co mamy.)
- Rozpoznawanie swoich wartości i sprawienie, by były fundamentem naszego życia.
DBT = Dialectical Behaviour Therapy
DBT, czyli terapia dialektyczno-behawioralna.
Główne założenie terapii dialektyczno-behawioralnej: Nauka umiejętności regulacji emocji oraz identyfikacja (a także zmiana) dezadaptacyjnych wzorców zachowania, które przyczyniają się objawów emocjonalnych i trudności w relacjach.
Formy pracy terapii dialektyczno-behawioralnej:
- Rozwijanie uważności w celu poprawy umiejętności obserwacji naszych myśli i emocji bez konieczności reagowania na nie.
- Nauka umiejętności związanych z tolerancją na stres i regulacją emocji (m.in. radykalna akceptacja, surfowanie na fali impulsu, praca wyobrażeniowa).
- Poprawa interakcji z innymi poprzez naukę umiejętności związanych ze skutecznością interpersonalną i radzeniem sobie ze złością.
- Analiza łańcuchowa mająca na celu identyfikację bodźców wyzwalających, myśli, emocji i zachowań.
- Redukcja zachowań szkodliwych – samobójczych, parasamobójczych, nadużywania substancji psychoaktywnych.
Terapia schematów
Główne założenia terapii schematów: Doświadczenia wczesnodziecięce mają (zwłaszcza te, w których nasze potrzeby nie były zaspokajane) wpływają na tzw. schematy – czyli to, w jaki sposób patrzymy na siebie, świat i innych ludzi. W terapii schematu szukamy powiązań pomiędzy przeszłością a teraźniejszością po to, aby skutecznie ograniczać wpływ niekorzystnych schematów na nasze życie codziennie. W toku terapii uczymy się zmieniać nasze przekonania, myśli i zachowania, które mają związek ze schematami.
Formy pracy terapii schematów:
- Praca nakierowana na lepsze zrozumienie naszych przekonań podstawowych – tego, skąd się biorą i jak wpływają na nasze myślenie, emocje i zachowania.
- Interwencje poznawcze nakierowane na podważanie i modyfikację dysfunkcyjnych przekonań.
- Rozwój uważności w celu lepszego obserwowania myśli i wzorców emocjonalnych bez konieczności reagowania na nie.
- „Praca z krzesłami” i odgrywanie ról – w celu identyfikacji i nauki radzenia sobie z różnymi trybami schematu.
- Praca wyobrażeniowa i doświadczeniowa.
- Praca na relacji.
Podsumowanie
Ten artykuł z pewnością nie wyczerpuje tematu – ba!, pełni raczej funkcję szczątkowego wprowadzenia. Każdy z przedstawionych powyżej nurtów zasługuje na odrębne wypracowanie. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat tego, jak pracuję i czego możesz się spodziewać podczas terapii ze mną – zapraszam na darmową konsultację.